نگاهی توصیفی ـ تحلیلی به ویژگی‌های زبانی کتاب رتبه الحیات بر پایۀ نظریۀ واکنش کلامی
نویسندگان
چکیده مقاله:
خواجه یوسف همدانی از مشایخ نسبتاً گمنام عرفان در قرن‌های پنجم و ششم هجری است و تنها اثر باقی‌مانده از وی کتاب رتبه الحیات است. خواجه یوسف، این کتاب را بر پایۀ پرسش و پاسخ تنظیم کرده است. وی در این کتاب پس از طرح پرسش‌هایی از مخاطبی فرضی، با زبانی ساده، بر اساس آموزه‌های عرفانی، به پاسخگویی می‌پردازد. متن این کتاب، به شعر بسیار نزدیک شده است. بی‌تردید علاوه بر عنصر عاطفه که در آن به‌وضوح قابل تشخیص است، ویژگی بارز آن، موسیقی کلام است. نویسنده در این کتاب از «زبان راز» سخن گفته است. وی با این تعبیر علاوه بر توجّه به لطایف رازناک عرفانی، به ظرافت‌ها و زیبایی‌های زبان فارسی و فصاحت و بلاغت آن نیز اشاره کرده است. افزون بر آرایه‌های لفظی و معنوی، وجود برخی از عوامل صرفی (به‌کارگیری واژه‌های غیرساده، ترکیب‌های اضافی، مترادف، مصدر کامل، مصدر کوتاه‌شده، حاصل مصدر، فعل ماضی استمراری با ساخت «ماضی ساده + ی»، فعل‌های پیشوندی، تتابع اضافات، «الف» تفخیم و «و» استیناف («و + «امّا») و عوامل نحوی (بافت سادۀ زبان، کوتاهی جمله‌ها، جایگاه واژگان، حذف، تکرار، جمله‌های پرسشی و عطف)، موجب ایجاد آهنگی خاص در نثر کتاب شده است. در این نوشتار، مختصّات زبانی این کتاب (با تأکید بر عنصرهای موسیقی‌ساز)، بر پایۀ واکنش کلامی و با روش گفتمان‌کاوی، به اجمال معرّفی شده است.
منابع مشابه
رویکرد تاریخى فضل‌الرحمان به قرآن، بررسی توصیفی ـ تحلیلی
فضل‌الرحمان (د 1988) را مى‌توان یکى از اصیل‌ترین و تأثیرگذارترین نواندیشان دینى مسلمان در قرن بیستم دانست. سنگ بناى اندیشه اصلاح‌گرایانه فضل‌الرحمان رویکرد نوگرایانه او به قرآن است و تاریخ در قرآن‌شناسى او جایگاهى ویژه دارد. رویکرد تاریخى فضل‌الرحمان به قرآن هم در دریافت او از ماهیت وحى قرآنى، هم در نگرش او به فرایند فهم و تفسیر قرآن، و هم در نگاه او به روش‌شناسى مطالعه قرآن بازتاب یافته است. ...
متن کاملدرآمدی توصیفی ـ تحلیلی بر مولوی پژوهی در ادب عربی
مولوی، چهره‌ی برجسته‌ی تصوّف اسلامی- ایرانی از دیرباز، مورد استقبال پژوهشگران ادب عربی و جهان عرب قرار گرفته است. این پژوهش‌ها بیشتر در چهار زمینه‌ی ترجمه، کتاب، مقاله و پایان‌نامه صورت گرفته و تصویری معتدل و مثبت از مولوی و اندیشه‌های عرفانی او، ارائه می‌دهند. این پژوهش، بر آن است تا براساس چارچوب و معیارهای ادبّیات تطبیقی به معرّفی توصیفی- تحلیلی پژوهش‌های ادب عربی درباره‌ی تأثیر شعر و اندیشه‌ی...
متن کاملتحلیل استعاره‌ـ روان‌کاوی داستان کودکانۀ «یک داستان محشر»: بر پایۀ نظریۀ ناخودآگاهِ زبانی
لکان نه‌تنها ناخودآگاه را دارای ساختار زبان، بلکه آن را زاییدۀ زبان می‌داند. مهم‌ترین کلیدواژۀ نظریۀ «ناخودآگاه زبانی» مفهوم زبان‌شناختیِ «دیگری بزرگ» است که در سایۀ نظام سهگانیِ ساحتهای «واقعی، خیالی، نمادین» مفاهیم روانکاوانۀ بنیادینی چون ناخودآگاه، اگو، میل وغیره... را بازتعریف میکند. دیگری بزرگ دلالت بر نظم نمادینی دارد که خود را بر فرایند سوبژکتیویته تحم...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 10 شماره 20
صفحات 273- 296
تاریخ انتشار 2020-02-20
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023